het Compromis

Stel: u wilt dit jaar dolgraag naar Spanje op vakantie, lekker makkelijk, luieren, luxe hotel, zon en zee en warmte etc. Uw partner heeft dit jaar de zinnen gezet op Finland: eeuwig zingende wouden, meren, kamperen, kampvuur, avontuur.

Bij wijze van compromis berekent u nu samen de afstand tussen Rovaniemi (Finland) en Barcelona (Spanje), deelt die afstand door twee en zet exact halverwege een stip op de landkaart, dat wordt uw gezamenlijke vakantie bestemming ... Welkom te Flensburg, wereldberoemd om haar monumentale kerken in baksteen gotiek! Niets ten nadele van Flensburg maar dit gaat echt niet werken.

Ik moest hier aan denken vanwege het gedoe rond de Hedwigepolder.

Indertijd spraken EU, België en Nederland af dat deze polder onder water gezet wordt ter compensatie van milieuschade veroorzaakt door uitdieping van de Schelde. Deze afspraak kwam nog tot stand onder leiding van oer Zeeuw Balkenende. De emoties gingen huizenhoog in Zeeland want na eeuwen van noeste landwinning en verlies, meest recent de watersnood van 1953, is onder water zetten van polders een tegennatuurlijke handeling. Snap ik. Het huidige kabinet wil onder de afspraak uit: plan wordt nu 1/3de van Hedwigepolder onder water te zetten en ergens anders nog een stukje.

Net als mijn vakantie voorbeeld is dit een ongelukkig compromis want geen enkele betrokkene heeft het gevoel hier iets bij te winnen. Er zijn alleen maar verliezers. Hopelijk gaat dit niet model staan voor de uitslag van het Catshuis overleg.

B.Logger.

Er zijn geen dingen die niet bestaan

zo luidt de titel van een flinterdun boekje van René van Woudenberg (ondertitel: wat is filosofie en wat heb je eraan?) Hij schreef naast andere stukjes (feitelijk columns) ook over het titelonderwerp. Tezamen vormen die stukjes een heel andere inleiding in de filosofie: leuk, leesbaar en niet hoogdravend. Woudenberg is hoogleraar filosofie aan de Vrije Universiteit van Amsterdam

'Er zijn geen dingen die niet bestaan', schoot me opnieuw te binnen vanwege het thema van de filosofiemaand: 'de ziel'. Een omstreden onderwerp want bestaat er zoiets als de ziel? Een vraag die het onderzoeken waard is.

Wanneer ik Woudenberg’s dubbele ontkenning (geen en niet) verwijder uit de stelling: er zijn geen dingen die niet bestaan, staat er: 'er zijn dingen die bestaan' of ultrakort: 'dingen bestaan'. Voor die laatste vaststelling hoeft men volgens mij geen jarenlange studie te verrichten.

Ziel bestaat als woord in (vrijwel?) alle talen. Interessant wanneer er een taal wordt ontdekt die hier geen voor term heeft, mede omdat het begrip gehanteerd wordt door (vrijwel?) alle religies: van de bezielde wereld der natuurreligies tot en met wereldgodsdiensten. Hoe zou de religie van een volk met een taal 'zonder ziel' er uit zien?

Dat ziel in taalkundig opzicht bestaat is geen bewijs dat de ziel ook in andere opzichten bestaat. Het kan een aanwijzing zijn. Zeker wanneer je daarbij bedenkt dat het begrip ziel een enorm verspreidingsgebied heeft. Ziel is een krachtige collectieve opvatting.

Maar hebben we het steeds over hetzelfde, wordt overal hetzelfde verstaan onder ziel? Een wereldwijde conferentie van alle godsdiensten over dit onderwerp kan uitkomst bieden. Als zij het eens worden kunnen onze filosofen ook weer vooruit.

Misschien moeten onze deelnemers eerst oefenen op een eenvoudiger begrip zoals tafel. Vermoedelijk zitten ze aan een tafel en constateren dat tafels zintuiglijk waarneembaar zijn, je kunt een tafel zien, voelen, ruiken, proeven, horen, een tafel heeft een duidelijk doel en een grondvorm. Dit zou een aardige kennismakingsoefening zijn voor ons gezelschap, ik vrees dat het gedonder alsnog begint bij agendapunt 2: wat is een ziel?

Ook zonder dat men er uit komt: een begrip wat in alle talen in vele verbanden definities en gedachtegangen gebruikt wordt vervult kennelijk een rol of functie in (ons beeld van) de werkelijkheid. Het feit dat we de ziel niet kunnen waarnemen zegt in dit opzicht niet veel. Want zou de regenboog bestaan wanneer alle mensen blind zouden zijn? 'Ja, er is alleen moeilijk achter te komen.'

B.logger

Paaskat

Rond de paasdagen denk ik nog wel eens aan hem terug.

Poll was mijn eerste kat, een zwart witte kater, bekwaam mollenvanger, muizen en vogeljager van formaat, hij nam ook wel eens een rat mee en ooit moest ik een uit de kluiten gewassen fazant ontzetten die groter was als de kat zelf. Het aquarium met goudvissen had eveneens z'n levendige belangstelling ,ooit trof ik hem aan met zijn voorpoten in de bak, zijn kop in het water. Kortom, een formidabele kat.

Op een kwade dag stond een buurman aan de voordeur met het ontzielde lichaam van Poll in zijn armen, fataal aangereden. Gewikkeld in een handdoek begroeven we hem in het park achter ons huis. Mijn verdriet was groot, ik ging bij een broer op bezoek bij wijze van rouwverwerking. Broers woonden in die tijd nog bij je in de buurt.

Weer thuisgekomen vernamen we een wonderlijk vertrouwd geluid van bij de achterdeur : een mauwende poes! Pijnlijk, uitgerekend op deze trieste avond. Het gemiauw hield aan en gekrab aan de deur klonk wel heel erg als Poll. 'Maar ... dat kon toch helemaal niet?' Nee, het was geen akoestische illusie, ook mijn huisgenoten hoorden het.

Toen we na een paar minuten de achterdeur toch maar openden sprong een wat verontwaardigde Poll naar binnen, niet gewend zo lang te moeten wachten. Geen spoortje aarde aan zijn lijf, geen enkele verwonding meer! Grote vreugde, een vreemde ervaring, een echt wonder: een dode die je zelf hebt begraven levend tegenkomen, zelfs als het een huisdier is.

Maar ook onbegrip: dit kon immers helemaal niet! Op zoek naar een verklaring liepen we naar het verse grafje, het lag er bij zoals we het achtergelaten hadden. Totdat we ons realiseerden ....

Poll heette feitelijk Pollux, de mythische wederhelft van tweelingbroer Castor. Die naam had hij met reden. Daarmee bedoel ik niet de merkwaardige overeenkomst met de mythische Pollux die onsterfelijkheid werd geschonken door oppergod Zeus. Nee, Poll kwam uit een nest van twee, zijn broertje leek sprekend op hem en woonde in de buurt. Zijn broertje moet die dag zijn afgedwaald en vlak bij ons huis zijn doodgereden. Na de vreugde over de terugkeer was onze volgende plicht een ander gezin verdrietig te maken en het grafje te wijzen.

Poll werd later een succesvolle boerderijkat en verdween plotseling na een 'jachtig' leven en een rustige oude dag. Hij werd ongeveer 22 jaar.

B.Logger