Goudklompjes

Bibliotheken (moeten) innoveren. Om deze innovatie alleen top-down te laten plaatsvinden is niet goed. Draagvlak is tegenwoordig overal het motto. Terecht. Dus ook in bibliotheekland. In dat kader zijn er afgelopen jaar teams van bibliotheekmedewerkers gevormd om die innovatie mede gestalte te geven.

Zij zijn op pad gegaan, hebben in het land andere collegabibliotheken bezocht, maar ook over de bibliotheekgrenzen heen gekeken naar hoe het er bijvoorbeeld bij andere instellingen en bedrijven aan toe gaat. Elk team had zo zijn eigen invalshoek. Dat liep van klantparticipatie, zenbibliotheek, digitale ontmoeting, jeugdraad en verleiding, tot Bibliotheek TV, klantbenadering en een zoektocht naar de winkelformule.

Gister, 26 november, was de grote dag waarop alle goudklompjes (zo heten de teams) hun bevindingen presenteerden in het Van Nellegebouw in Rotterdam. Schrijver dezes was uitgenodigd om daarbij aanwezig te zijn. Samen met nog een heleboel andere collega's. We zagen hoeveel werk ze allemaal verzet hebben (het leek er wel een bouwplaats) en welke originele paden ze bewandeld hebben. Was het misschien allemaal nog niet zo concreet? Niet erg, want nu komt pas de volgende stap, het concretiseren en uitvoeren van deze plannen. Nu zijn de bibliotheekdirecties weer aan zet, knopen zullen doorgehakt moeten worden. Ik heb er echter wel vertrouwen in, gezien de veelbelovende aanzetten, die ik gister gezien heb.

Goudklompjes: bedankt voor het vele werk! Jullie hebben een dikke pluim verdiend.

I' ve got a name

Van verschillende kanten bereikte mij de vraag of ik mijn columns voortaan wil voorzien van mijn naam. Ik aarzel omdat ik er weinig voor voel thuis bezocht te worden door lezers die van harte van mening verschillen over de inhoud van mijn columns. Tot nu toe geef ik nauwelijks aanleiding, maar wat niet is kan nog komen.

In deze wereld bestaan stalkers die bovendien geen aanleiding nodig hebben. Hun belevingswereld bestaat uit een grote kluwen van samenzweringen vol verborgen boodschappen. Mijn naam is via internet te koppelen aan een beroep en een functie.

Alles overwegende besloot ik mijzelf een pseudoniem te verschaffen. Daarmee zet ik een rijke traditie voort in columnland. Op het internet geldt het bovendien als een verstandige maatregel om je gegevens niet rond te strooien. De overheid voert hiervoor zelfs een campagne. Diezelfde overheid, die ook al onze gangen kan en mag nagaan vanuit veiligheidsoverwegingen. Maar dat is een ander verhaal.

In een vorige loopbaan (TBS) stelde ik wel eens anonieme gevalsbeschrijvingen op. Ik bespaarde mijzelf en lezers werk door het delict in de naam te verwerken. Zo ontstonden de heren K. in der Lokker, de heer B. Randstichter enzovoorts.

Combinaties van namen en beroepen zijn ook in werkelijkheid soms fascinerend: we kennen allemaal Benno Baksteen die over de neerstortende vliegtuigen gaat, en burgemeester Zomerdijk die zijn dorp moest evacueren wegens een dreigende overstroming. Minder bekend maar ook vermeldenswaardig is de firma Beenhakker te Rotterdam die in protheses doet. Een tandarts die Berenklauw heet.....en voor wie het nog niet wist.......God woont in Nijmegen op de Annastraat, hij is tegenwoordig manueel therapeut van beroep. Zeg maar: de man met de gouden handjes.

En welk pseudoniem past nu bij mij? Gekoppeld aan delicten kom ik niet verder dan het pretentieuze L. Eugen voor Beste Wil. Vast geen oude adel! Met mijn huidige beroep kan ik niet veel: B. Ibliotheekmedewerker klinkt echt niet. Varieren op mijn naam leidt tot inktzwarte pseudoniemen.

Met vriendelijke groet: B. Logger

Darwin en cultuur

Iets dat mij de laatste tijd wel eens bezighoudt is de vraag: wat zal de toekomst voor bibliotheken in petto hebben? In dit jaar waarin Darwin centraal staat. Gebleken is dat evolutie op velerlei terreinen toe te passen is. Niet alleen op het ontstaan van de soorten, maar ook op andere wetenschapsgebieden is evolutie van toepassing. Het principe van evolutie blijkt in vele gevallen zelfs erg verhelderend te werken, puzzelstukjes vallen daardoor op hun plaats. Ik verwijs in dit verband naar het zeer leesbare boek van Hugh Sloan Wilson : Evolutie voor iedereen. Het recept voor evolutie is erg simpel en bestaat uit drie zaken: variatie, consequenties en overerving. Welke variatie (eigenschap) blijkt onder bepaalde omstandigheden het best aangepast te zijn (survival of the fittest) zich een bestaansrecht te verwerven? Dat is de cruciale vraag. Alles concurreert met elkaar, op cultureel gebied is er een felle strijd gaande tussen allerlei instellingen. Wie zal er in slagen om ook in de toekomst de interesse en aandacht van de klant vast te houden? Een klant die maar een beperkte hoeveelheid tijd en geld heeft. Zullen we als bibliotheken in staat zijn om ook in de toekomst ons publiek te blijven trekken? We kunnen dat alleen maar doen door goed naar onze klanten te kijken en er achter te komen wat ze willen. Wat is hun verwachtingspatroon? Als we daar dan op inspelen verwacht ik, dat bibliotheken zullen blijven bestaan. Het zal zeker niet makkelijk zijn omdat bibliothecarissen van nature graag vasthouden aan de status quo. Toch zijn er gelukkig ook legio voorbeelden van het tegengestelde. De vraag wat precies de kritische variatie voor bibliotheken zal zijn, zal de toekomst uitwijzen. Teveel achteroverleunen is er echter niet meer bij.

De nieuwe wereld van Peter Stuyvesant; Nederlandse voetsporen in de VS

De nieuwe wereld van Peter Stuyvesant; Nederlandse voetsporen in de VS / auteur: Lucas Ligtenberg.

In 20 hoofdstukken wordt de geschiedenis van de Nederlanders in de Verenigde Staten uit de doeken gedaan. Het verhaal begint bij Friese boeren in Texas en ex-Fokkermensen, die bij Boeing aan de slag kunnen en eindigt bij alle Tulpenfestivals, die er zijn. En dat zijn er heel veel.

Tot slot wordt er een hoofdstukje gewijd aan bekende Nederlanders in de VS.
Tussendoor wordt chronologisch de hele geschiedenis van Amerika nagegaan, van de tijd dat ze nog kolonie waren tot de huidige eeuw. Gedurende deze geschiedenis zijn er een aantal momenten geweest waarop Nederlanders duidelijk hun invloed hebben laten gelden, hun voetsporen hebben gezet. Er zijn een aantal opvallende emigratiegolven geweest.

Zo lezen we ook, dat godsdienst een belangrijke rol speelde. Dominees waren vaak de voortrekkers, de leiders van groepen die naar Amerika kwamen. Dat het bestaan vaak keihard was en vanuit het niets opgebouwd moest worden, wordt ook uit dit boekje nog weer duidelijk.

Voor geïnteresseerden in dit onderwerp is het best een aardig boek om te lezen. Een boek, dat je ook gemakkelijk even aan de kant legt, want het is niet meeslepend geschreven. De schrijver wil niets weglaten en is zeer uitputtend geweest, te uitputtend. Beter bij dit boek is het om zo af en toe een hoofdstukje te lezen.
De eindconclusie kan dan ook kort zijn: een informatief naslagwerkje, dat je er zo af en toe eens bijpakt

Ohne filter ...

De wereld, mijn wereld, was nog piepjong en grote mensen waren nog onbegrijpelijke wezens waar je niet altijd hoogte van kreeg. Ik reikte hooguit tot aan hun heupen en kon nog niet lezen ... Ik heb het over die tijd: de voorleestijd ...

Van mijn eerste boeken herinner ik me vooral de sprookjes van Grimm in een toen al stokoude uitgave. Het vuistdikke boek was uitgevoerd op stevig papier en kapot gelezen. De omslag is mij onbekend: ben de jongste telg uit een groot gezin waar boeken nog echt stuk gelezen werden maar niet weggegooid.

Afbeeldingen van dwergen, tovenaars en heksen in dit boek staan nog altijd in mijn geheugen gegrift, ze waren ronduit beangstigend. De illustrator beschikte over een ongezond talent voor het leggen van pure krankzinnige uitdrukkingen in gezichten, vooral in ogen.

Die gelaatsuitdrukkingen herkende ik, pal naast één van de grootste psychiatrische inrichtingen in Nederland opgroeiend, zonder enige moeite.
Ik besloop daarom (letterlijk) het boek met enige regelmaat en sloeg het open om de engste plaatjes op te zoeken. Vervolgens klapte ik het snel weer dicht: alles weer weg. Dit is het zelfstandig leren reguleren van angsten.

Daarom ben ik sinds mijn vroegste jeugd een warme voorstander van bloedstollende jeugdliteratuur ...

Met onpedagogische groet ...

Italiaanse schoenen

Italiaanse schoenen / auteur: Henning Mankell. De laatste roman van Henning Mankell heet Italiaanse schoenen en verhaalt over de gepensioneerde Zweedse arts Fredrik Welin, die eenzaam en teruggetrokken op een eiland voor de kust leeft. Een man die een herinnering met zich mee draagt die hem voortdurend kwelt, een man die het verleden buiten de deur probeert te houden.

Uiteraard lukt dat niet, want op een dag staat een dame met een rollator op het ijs voor zijn eiland. Ze blijkt een geliefde van veertig jaar geleden te zijn. Een geliefde die hij lafhartig in de steek heeft gelaten, en die hij daarna nooit meer heeft gezien. De vrouw, Harriet, is stervende en ze komt hem opzoeken met de vraag een oude belofte in te lossen.

Samen gaan ze op zoek naar een bosvennetje, dat belangrijk is voor hen beiden. Mankell beschrijft de tocht, de vondst en nog veel meer. Want nadat ze het vennetje hebben gevonden, moet Fredrik Harriets dochter ontmoeten. Die dochter is namelijk ook Fredriks dochter. Fredrik wordt geconfronteerd met zijn verleden op een bijzondere manier! Hij besluit de strijd met zichzelf en het verleden aan te gaan, en zoekt ook contact met de vrouw wier leven hij, toen hij chirurg was, heeft verwoest. Mankell verbindt de verschillende verhaallijnen op een mooie manier waardoor het een boeiend boek om te lezen is.
Waar de titel van deze fraaie roman op slaat, wordt duidelijk tijdens het lezen.

Software die essays beoordeelt?

Daar had ik nog nooit van gehoord. Het schijnt echter zo te zijn dat men in Engeland de werkstukken van leerlingen door software wil laten beoordelen. Is dat een goed idee?

Churchill heeft beroemde woorden gesproken, maar zijn speeches scoren onvoldoende wanneer deze software het voor het zeggen heeft. Ik citeer even: “The wartime leader had a style that was too repetitive, according to the computer being tested for the online marking of school qualifications. It rated Churchill as below average in the equivalent of an A level English exam”. Daar kun je het als Churchill dan mee doen. Het zou natuurlijk een uitschieter, een eenmalige misser kunnen zijn, maar: “Other authors, including Ernest Hemingway and William Golding, were also dismissed by the computer as not being up to standard in the American equivalent of an A-level English exam”.

Deze twee citaten zijn direct een antwoord op mijn eerdere vraag. Het lijkt dus geen goed idee. Als grote schrijvers en redenaars als zijnde beneden niveau worden weggezet dan lijkt het me niet erg verstandig om deze software te gaan gebruiken.

Wat is nu de reden van het falen van de computer? “The computer was limited in its scope. It couldn’t cope with metaphor and didn’t understand the purpose of the speech. We also tried a passage from Hemingway. It couldn’t understand the fact that he had a very spartan style and [it] said he should write with more care and detail. He was also rated less than average”. De computer heeft dus moeite met de context en met de bedoeling van schrijvers, voelt als het ware niet aan waar het een auteur om te doen is.

Toch worden computers meer en meer ingezet bij het beoordelen van voornamelijk multiple choice examens. Ook het beoordelen van essays vindt in Amerika bijvoorbeeld al plaats. Het zit er dus aan te komen. Daar zijn sommige leerlingen al weer zo aan gewend geraakt dat ze weten in welke stijl ze moeten schrijven om goede cijfers te krijgen van de computer: “….some children in America had “cracked the code” by learning to write in a style that the computer recognised. This was called “schmoozing the computer”, he said”. De omgekeerde wereld. Een uitgebreid artikel hierover leest u hier in de Times.

Nogmaals het nieuwe lezen ...

De boekdrukkunst leidde tot alfabetisering, tot boekhandels, openbare bibliotheken en tot marginalisering van de kunst van het overschrijven, het E book kan op lange termijn leiden tot verdwijning van boekhandels en bibliotheken. Je kunt je boek net zo makkelijk thuis even downloaden. Misschien zelf een illegale kopie als je handig bent. Dat klinkt futuristisch, maar het gebeurt nu al met films en met muziek.

Als medewerker van een bibliotheek is dit een reden tot zorg. Er vanuit gaande dat ik tot mijn 67 mag werken (ik heb het naar mijn zin) heb ik nog 17 jaar te gaan. Hoe zal mijn vak er tegen die tijd uitzien? Wat blijft is dat lezers af en toe behoefte hebben aan deskundig advies om een keus te maken. Naarmate er meer keus is wordt dat bovendien lastiger. Dat kan in gesprekjes aan een balie of bureau, via telefoon of internet. Zo gaat het nu ook al. Het lijkt mij een prettig idee voor de klant dat zo'n informatie instituut geen provisie ontvangt van bepaalde uitgevers of websites, een onafhankelijk en persoonlijk advies dus.

Rust en stilte is nu al een schaars goed dus een sfeervolle leeszaal met hapjes en drankjes en ook minder sfeervolle studieruimtes zitten er wel in.
Voor wie nog hecht aan de real thing: het boek dus, hebben we bovendien nog een collectie. Boeken die nog niet digitaal beschikbaar zijn bewaren we. De Koninklijke bibliotheek bewaart alles voor de dag, dat het internet wordt opgeslorpt door een reusachtige megaworm. Doomsday! U heeft dan echter voorlopig wel wat anders aan uw hoofd dan lezen want u kunt uw geld niet meer opnemen! Ik trouwens ook niet.

Bundlebox.com

Iedereen loopt wel eens tegen het feit aan, dat winkels gevestigd in bijvoorbeeld Amerika of Canada, hun (bepaalde) producten niet verschepen naar Europese landen. Terwijl dat toch erg jammer is, want ze zijn daar vaak een stuk goedkoper. Toen ik via Twitter dan ook geattendeerd werd op het bestaan van Bundlebox meende ik het ei van Columbus gevonden te hebben.

Ik ging direct de proef op de som nemen. Toen ik op de site aankwam zag ik dat registratie gratis was. Dat viel mee. Na registratie voorziet Bundlebox je van een Amerikaans adres. Het is een opslagruimte, waar je je in Amerika gedane aankopen heenstuurt. Producten voor Amerikaanse prijzen gekocht. Het is daar op die schapruimte ook mogelijk om verschillende vormen van verzekering voor je producten te regelen. Het is belangrijk bij aankopen in Amerika altijd dat Amerikaanse adres op te geven. Vanuit dat adres kun je dan je aankopen naar het uiteindelijke adres in Nederland laten versturen.

Eerst kun je nog even berekenen wat de “shippingkosten” zijn en hoeveel de invoerrechten zullen bedragen. En daar begon mijn deceptie. Gekeken wat die kosten voor een Apple iPod Touch 32 GB bedroegen, bleek dat zoveel te zijn dat het prijsverschil als sneeuw voor de zon verdween. Het werd zelfs duurder en dat kan natuurlijk nooit de bedoeling van zo’n constructie zijn.

Of ik zie iets over het hoofd, of ik maak een rekenfout, of ik snap het niet. Ik zal in ieder geval nog maar even wachten, voordat ik hiervan gebruik ga maken. Het zal wel “wishful thinking” blijven, het leek alleen zo mooi.

All that jazz

All that jazz / meerdere auteurs. Verwarrende titel voor een heel prettig boek met korte informatie over verschillende populaire stromingen in de muziek, te weten soul, urban, world, blues, singer/songwriter en jazz. De indeling van de artiesten is misschien niet altijd volgens het boekje maar wordt wel begeleid door een grote foto en een pagina to-the-point informatie.

Er is algemene informatie over de stroming en biografieën van enkele grootheden uit die stroming. Ook wordt telkens de belangrijkste cd (of LP voor de oudere artiesten) besproken. Prettig om te merken dat veel van de oude en nieuwe cd's ook in de bibliotheek te leen zijn. Het boek is behoorlijk actueel met cd's zoals Seya van Oumou Sangaré en Rockferry van Duffy, maar ook columns van bijvoorbeeld Pieter Perquisite en Kyteman.

Een heerlijk boek om regelmatig ter hand te nemen en steeds stukjes in te lezen. Daarnaast zijn er ook nog enkele aparte overzichten in opgenomen: naast een festival-overzicht, een overzicht van muziekpodia en een lijst van muziekorganisaties ook enkele Jazz & Cooking recepten en stukjes over jazz en verschillende kunstvormen (film, fotografie, literatuur,bhoesontwerpen etc.). Dit boek verdient een breed publiek.

Marion Bloem & Moluks-Indische middag

Zowel donderdagavond 12 november als zaterdagmiddag 14 november staan in Bibliotheek Kronenburg aan de Kronenburgsingel in het teken van Nederland Leest!

Donderdagavond 12 november van 20.00 tot 22.00 uur is Marion Bloem te gast. Bloem (Arnhem, 1952) heeft Indische ouders. Dat zie je terug in haar werk, om te beginnen in Geen gewoon Indisch meisje. Er volgden meer ‘Indische‘ boeken, documentaires en de speelfilm Ver van Familie gebaseerd op een eerder verschenen boek. Haar werk heeft dan ook connectie met Oeroeg, het debuut van Hella Haasse dat nu centraal staat. Multiculturaliteit is een onderwerp dat Bloem na aan ’t hart ligt. Zie ook http://www.marionbloem.nl/.
Wie de avond bijwoont, betaalt € 7,50 of € 6,00 (bibliotheekleden) inclusief koffie of thee. Aanmelden via de activiteitenkalender op www.bibliotheekarnhem.nl, op werkdagen tussen 9.00 en 17.00 uur via telefoonnummer (026) 3543 560 of bij het bureau Klantenservice in de bibliotheek.

Zaterdagmiddag 14 november is er van 14.00 tot 16.00 uur een levendige Moluks-Indische middag i.s.m. de Stichting Muhabbat. Een Moluks koor, Anugerah, zingt geestelijke liederen in het Maleis. Zangeres Amadea geeft een solo-optreden ten beste. Spectaculair is het optreden van een Tjakalele-groep die een traditionele krijgsdans van de Molukken uitvoert. Natuurlijk kunt u ook kennismaken met Molukse en Indische literatuur. Zie ook http://www.muhabbat.nl/.
De Moluks-Indische middag is gratis.

Het nieuwe lezen ...

Heeft u al een E book? Vast nog niet, het is nog maar net begonnen. Sommige mensen gruwen ervan, anderen zien het als een revolutionaire vooruitgang. Die laatste groep bestaat voorlopig uit gadget jagers en visionaire uitgevers. Voorlopig speelt er een praktisch probleem: er zijn nog niet veel boeken beschikbaar als E book maar daar wordt vast aan gewerkt.

De ontwikkeling staat niet op zichzelf. Op internet zijn al veel boeken compleet te lezen waar geen auteursrechten (meer) op zitten. Het leest echter niet fijn achter je pc en een heel boek printen is echt kostbaar. Een volgende stap zou kunnen zijn dat laptops meer op E books gaan lijken waarbij je je losse toetsenbord simpel kunt aanklikken aan het beeldscherm. Producenten doen zo iets pas als we allemaal een E book reader hebben. Zo gaat het altijd. Om die reden hol ik nog niet naar de winkel om een E book reader aan te schaffen. De bibliotheek gaat er komend jaar mee experimenteren dus u kunt het tegen geringe kosten eens uitproberen.

De veranderingen vallen wel mee: de uitvinding van het schrift, dat was pas een verandering! Voor die tijd 'behielpen' we ons met liederen en prachtige verhalen op rijm. Lied en rijmvorm maakten het makkelijk bij het 'uit het hoofd' leren. Het verwerven en bewaren van kennis was na de uitvinding van het schrift (het eerste echte externe opslagmedium) veel eenvoudiger. Voor het eerst konden we informatie bewaren buiten het schedeldak van de individuele mens. Now we are talking!

Vlak ook de uitvinding van de boekdrukkunst niet uit, sinds die tijd is informatie overal beschikbaar en kunnen steeds meer mensen lezen en schrijven. In dat licht gezien is het internet een bescheiden aanpassing die leidde tot nog veel meer informatie en nog veel meer beschikbaarheid. Meer van hetzelfde dus. Van gedrukt boek naar E book is slechts een kleine rimpeling in dit proces. Over 100 jaar is de uitdrukking een boek 'van kaft tot kaft' gelezen hebben volstrekt onbegrijpelijk, dat wel ...