Amerikaanse figuren

Amerikaanse figuren / auteur: P. Geyl. In dit boekje, het telt maar 108 pagina's, worden in 12 hoofdstukken figuren uit de Amerikaanse geschiedenis beschreven. Vaak gebeurt dit naar aanleiding van de verschijning van een boek. Het zijn echter meer dan alleen maar boekbesprekingen geworden, de auteur, tenslotte historicus, heeft ook een eigen mening. Dit feit, gekoppeld aan het wat archaische taalgebruik, maakt het tot een in mijn ogen bijzonder aardig boekje.

Het is een tijdsdocument geworden. De periode waarin het boekje verscheen, de vijftiger jaren, is het hoogtepunt van de koude oorlog, de tweede oorlog is nog maar net afgelopen. Ik noem een paar voorbeelden van besproken boeken: Profiles in courage van John F. Kennedy, toen nog gewoon senator, later president van de Verenigde Staten, The age of Roosevelt van Arthur M. Schlesinger, de memoires van Truman. En ook Lincoln, McCarthy, de communistenjager, en Eisenhower, die er niet zo goed van af komt, komen aan bod. Van George Kennan wordt een artikel besproken, dat handelt over de Russische geschiedschrijving. Kennan beschreef daarin aan de hand van een tiental punten dat deze feitelijk onjuist was en geperst werd in het keurslijf van het communistische denkkader.

Als laatste komt aan bod de Sovjet Encyclopedie en wat daarin o.a. staat over de VS. De encyclopedie moet als gevolg van de eenzijdige geschiedschrijving herhaaldelijk aangepast worden, bijvoorbeeld omdat bepaalde personen uit de gratie geraakt zijn, of nog erger. En aangezien je niet elke keer een compleet nieuwe encyclopedie kunt uitgeven, gebeurt dit met knip- en plakwerk. Een zeer goed en ook schrijnend voorbeeld van hoe gekleurd de geschiedschrijving was. Alle artikelen op één na (NRC) verschenen eerder in Vrij Nederland.