Dans in de dageraad ...

'Dageraad, hoe taal de mens maakte' van Rik Smits las ik in één adem uit: prikkelend, bijna spannend! Het is een raadsel hoe de mensheid heeft leren spreken en dat zal het vermoedelijk wel altijd blijven. Er bestaan veel theorieën over waarvan de ene waarschijnlijker voorkomt dan de andere.

Probleem is natuurlijk dat 't zich allemaal nogal lang geleden afspeelde (tienduizenden, honderdduizenden jaren terug) en bar veel factoren hier een rol in spelen: van de ontwikkeling van hersencapaciteit en spreekorganen tot aan externe omstandigheden van verschillende aard. Er spelen ook een paar fundamentele vragen. Hadden mensen taal nodig toen ze nog jagers/verzamelaars waren of pas toen ze overgingen tot de landbouw? Smits neigt naar het laatste. Maar ontstond taal dan pas toen we het echt nodig hadden? Vanuit het evolutie denken kunnen vaardigheden er een tijdje zomaar zijn zonder nut of noodzaak. Waar leidde het ontwikkelen van taal toe, bijvoorbeeld ten aanzien van identiteit?

Rik Smits neemt je mee in zijn goed onderbouwde gedachtegangen waarbij hij heel uiteenlopende wetenschapsgebieden verkent. Onwillekeurig kom je bij eigen vragen en meningen over dit onderwerp. Voorbeeld:

Net als sommige vogelsoorten doen mensen geluiden na, bijvoorbeeld dierengeluiden. Konden we dat altijd al? Je hoeft daar geen taal voor te kennen en bij de jacht kan dat goed van pas komen: er zijn diersoorten die je zo kunt lokken, andere soorten nemen een luisterende houding aan en blijven daardoor even stil staan waarna jij als jager kan toeslaan.

De neiging tot imiteren zit diep. Kleine kinderen doen (ook nu nog) volwassenen na. Trouwens ook jonge dieren vertonen dat gedrag. Maar kleine mensjes imiteren ook dieren tijdens hun spel! Ze spelen hond en lopen op handen en voeten snuffelend en blaffend rond. Ik heb nog nooit een jonge hond zien spelen dat ie een kat was of een jonge mus die de adelaar uithangt. Ook dat gedrag kan een functie hebben gehad tijdens de jacht bij onze volwassen vroegste voorouders. Al is het alleen al dat je je verplaatst in het gedrag van dat dier.

Het diende vast ook als bron van vermaak. Ik kan me zomaar voorstellen dat dansen ooit begon door imitatie van (pak 'm beet) een paar baltsende korhoenders inclusief de geluiden. Sommige natuurvolkeren hebben nog steeds dergelijke dansen. Dans is/leidt tot ... ritme leidt tot muziek! En dat allemaal nog voor we konden spreken. Door deze vaardigheden konden de eerste mensen elkaar uitleggen welke dieren ze ontmoet hadden op een tocht. Door sporen te tekenen kun je tonen dat je slechts de sporen zag. Je kunt wijzen in de richting waar je ze zag. Wanneer je besluit gezamenlijk op jacht te gaan kun je in een ander soort dans een 'jachtplan' ontwerpen en uitspelen als voorbereiding. Dat kan van levensbelang zijn wanneer je een groot dier wilt bejagen.

Deze imitatietheorie werd u gratis aangeboden door ....

B.Logger.