De wereld van Sofie

De wereld van Sofie / auteur: Jostein Gaarder. Net als in de literatuur voor volwassenen, kent ook de jeugdliteratuur een aantal internationale klassiekers. Bestsellers, die in tientallen talen verkrijgbaar zijn en zelf jaren na uitgave nog als warme broodjes over de toonbank vliegen. Jostein Gaarders ‘De wereld van Sofie’ is één van de boeken die zich tot deze categorie mag rekenen. Het boek, dat verscheen in 1991 en inmiddels is vertaald in meer dan vijftig talen, vertelt over de geschiedenis van de filosofie. Voor wie hiervan een beetje zenuwachtig wordt en een gortdroge verhandeling verwacht bestaat er maar één antwoord: het boek is niet voor niets zo’n wereldwijd succes.

Gaarder, die de eerste opzet van zijn boek zelf nogal saai een schools vond, besloot de geschiedenis te verweven met het verhaal van Sofie, een veertienjarig meisje uit Noorwegen. Wanneer ze op een middag uit school komt, vindt ze in haar brievenbus een klein briefje met daarop de vraag ‘Wie ben jij?’. Dat is het begin van een lange en intensieve briefwisseling met de geheimzinnige Alberto Knox, een man die als zijn taak ziet Sofie in te wijden in de wondere wereld van de filosofie. Het verhaal wordt nog mysterieuzer wanneer spulletjes van en brieven gericht aan ene Hilde Møller Knag in Sofies hut en zelfs in haar slaapkamer terechtkomen. En wie is toch Albert Knag, Hildes vader die vanuit Libanon kaarten voor zijn dochter aan Sofie adresseert?

Op meesterlijke wijze wisselt Gaarder in De wereld van Sofie de boeiend geschreven filosofische lessen en overpeinzingen af met het leven van Sofie, dat zich in een stroomversnelling lijkt te bevinden. Een ellenlange, saaie uitleg over elke filosoof die onze geschiedenis heeft gekend: dat is Gaarders eer te na. In plaats daarvan richt hij zich op de grootste namen uit de filosofie en maakt de theorieën van deze denkers begrijpelijk aan de hand van alledaagse voorbeelden. Een tovenaar die een konijn uit een hoge hoed haalt, dat wat lego zo’n geniaal speelgoed maakt en waarom alle koekjes uit het pak op elkaar lijken, maar tóch allemaal net even anders zijn.

Jongeren en volwassenen die de uitdaging aangaan om deze toch best wel dikke pil open te slaan, zullen niet worden teleurgesteld. De wereld van Sofie is zo’n boek dat je gelezen moet hebben: een boek dat je verrast, je verbaast en je doet nadenken over de dingen om je heen. En voor wie echt gegrepen wordt (en dat zijn er een hoop), om te herlezen zodra je de laatste pagina dichtslaat, om steeds weer nieuwe dingen te ontdekken. (SK)