Oorlog & Vrede

Zo heette de bieb presentatie die ik aan het inrichten was. De poster: 'witte duif tegen zwarte achtergrond' hing al. Een oudere vrouw kwam naast mij staan, zag de boeken die ik erbij legde: oorlogsromans.

Ze vertelde me over de vlucht van haar familie uit Arnhem: die bewuste dag had ze twee witte strikken in het haar, die leeftijd dus.  Er werd op hen geschoten, er lagen dode mensen langs de wegen, haar vader werd bijna geraakt maar bukte net op tijd. Even later verschenen vanuit het niets geallieerde soldaten die de Duitse soldaten onder vuur namen. Er vielen doden en dat kan haar nog altijd niet spijten. Al spijt dat gebrek aan spijt haar  wel.

Op Bevrijdingsdag bezocht ik mijn moeder. Bij binnenkomst begon ze onmiddellijk over het bombardement op Rotterdam: een lucht vol met vliegtuigen, daarna enorme vuurzuilen die hoog naar de hemel gingen en maar niet leken uit te doven. Ze was doodsbang. 

Toen in latere jaren ‘avond na avond’ stromen bommenwerpers boven haar hoofd richting Duitse steden vlogen bad zij voor die arme Duitse burgers: 'dat waren toch ook gewone mensen, vaders, moeders en kinderen!' Ze durfde dat toen niet te vertellen: bidden voor de vijand was 'not done'.

Mijn moeder vertelde het me na al die jaren toch, evenals de mevrouw die geen spijt kan hebben maar dat afkeurt van zichzelf. Vrede krijgen met een oorlog is een hele klus.