De val II

Khadafi was 27 jaar jong toen hij samen met andere officieren koning Idris afzette. Met dank aan de uitzending van 'Andere tijden' zie ik weer die magere innemende jonge man, vol idealisme, die hij ooit was. De Libische bevolking verwachtte veel van hem. Ik zie hem echt luisteren en dan pas spreken. Het is 1969. Nasser, een Egyptische jonge officier deed eerder hetzelfde in Egypte en was zijn grote voorbeeld. Waar ging het mis? En waar ging het mis met anderen zoals Fidel Castro in Cuba en Robert Mugabe in Zimbabwe?

Het is puur Shakespeare: ze gaan ten onder aan 'a fault of character' in de loop van de jaren steeds verder uitvergroot omdat er geen (democratisch) weerwerk ontstaat. Je moet sterk in je schoenen staan om in zulke landen aan de macht te komen, vervolgens moet je jouw oppositie niet voor de voeten lopen maar de kans geven om sterk te worden en zich te verenigen tegen jou. Wie zo in elkaar zit komt domweg niet aan de macht of wordt meteen terzijde geschoven door anderen.

B.Logger

Haar naam was Sarah

Haar naam was Sarah (DVD)/ regisseur: Gilles Paquet-Brenner. De verfilming van de Bestseller van Tatiana de Rosnay. Ervaring leert dat filmversies nog wel eens kunnen tegenvallen na het lezen van het oorspronkelijke verhaal. Toch is het boek goed neergezet op het witte doek.

Er loopt een dubbele verhaallijn door de film. Eén die zich afspeelt tijdens de oorlogsjaren en één in het nu. Een aandoenlijk verhaal midden in een tijd die ons wederom herinnert aan de niet te bevatten gruwelijkheden die o.a de Joodse bevolking heeft moeten ondergaan tijdens het naziregime. Het is ook altijd weer schokkend om te constateren hoeveel nationalisten er meewerkten met dit regime.

Sarah, een Joods meisje, denkt haar broertje veilig in een kast te verbergen tijdens een razzia (1942) in hun wijk in Parijs, niet wetende dat ze voorlopig niet meer thuis zal komen.

Ondertussen zien we in het heden een journaliste Julia onderzoek doen naar deze razzia en dus ook het huis van haar schoonouders die zij en haar man en dochter van plan zijn te gaan betrekken.

Hiermee wordt maar weer eens bewezen hoe het verleden zijn invloed op het heden kan beïnvloeden. Prachtige film...zakdoek bij de hand.

Apple en iPod

Het is deze maand precies 10 jaar geleden dat de eerste ipod geïntroduceerd werd. Een revolutie. Apple timmerde al flink aan de weg met zijn imacs, zijn prachtige design, zijn gebruiksvriendelijkheid. Toen kwamen daar de ipods bij.

Er waren andere MP3 spelers, maar geen was zo makkelijk en intuïtief te bedienen als de ipod. Die er ook nog eens strak uitzag. Citaat: “Terwijl andere mp3-spelers in die tijd frustreerden door ingewikkelde menu’s had de iPod iets geniaals: vier bedieningsknoppen rond een scrollwiel; iedereen begreep meteen hoe je het apparaatje moest bedienen”. De ipod was niet de kleinste MP3 speler, had niet de meeste opslagcapaciteit, maar zijn uitstraling en bedieningsgemak zorgden voor een ongekend succes.

Apple veroorzaakte een revolutie in de muziekwereld, door via itunes muziek te gaan verkopen. En dat op een manier die ook een leek kon begrijpen. Toen bleek ook dat men best bereid was om voor muziek te betalen. Het leek wel of iedereen op een gegeven moment een ipod moest hebben. Andere fabrikanten van MP3 spelers kwamen er eigenlijk niet aan te pas.

Ik herinner me nog goed het moment dat ik mijn eerste ipod kocht, met zo’n groot clickwiel. Snel had ik door hoe het apparaat te bedienen en ging ik aan de slag om de juiste muziek er op te zetten. Twintig GB had ik tot mijn beschikking, ruim voldoende dacht ik nog in mijn onschuld. Toch kwam vrij snel het moment dat ie vol zat. En dan moet je weer selecteren en saneren. Iets dat ik op mijn werk wel gewend ben. Maar nu toch lastig.

Voor mij betekende de ipod dat ik weer met ‘muziek luisteren’ in de weer ging. Hij speelde dus een grote rol in mijn leven. Overal gebruik ik hem, in de auto, op de fiets, thuis via de geluidsinstallatie. Inmiddels is de oude ‘clickwheel’ (ik heb hem nog wel) vervangen door een ipod touch, eentje van 32 GB. Iets meer ruimte dus, toch loopt ook deze al weer aardig vol. En ook de touch is zooooooo….gebruiksvriendelijk. Momenteel zijn er 4 ipods in ons gezin aanwezig, een Nano, een Classic en 2 Touches. Mijn oude clickwheel ligt nu stil in een hoekje. Hij doet het niet meer, maar ik kan hem niet wegdoen. Toch?

De val ...

Met haar achtentachtig jaar maakte mijn moeder een flinke smak bij haar bovenbuurvrouw en belandde in een zorghotel. Oh ironie ... ze wilde de huisarts bellen vanwege die buurvrouw maar struikelde over een lullig snoertje. Voor iemand die altijd voor anderen klaarstaat is dat een val in stijl.

Het gebouw (onderdeel van het Maasstad ziekenhuis Rotterdam) is groot, spieksplinter nieuw en heeft inderdaad de opzet van een hotel: iedereen een eigen kamer, er is een restaurant etc. De meeste hotelgasten bewegen zich echter in karretjes en medewerkers gaan 'medisch' gekleed.

Van het ene moment op het andere in een andere omgeving, het zal je maar gebeuren. Met pijn en verwarring in een rolstoel ontdekt ze steeds dingen die ze niet zelfstandig kan. Voor het eerst in mijn leven hielp ik mijn moeder van rolstoel in bed en bij het omkleden. 'Ik kan wel merken dat je in de verpleging hebt gewerkt' zei ze. Dat klopt niet maar wellicht heb ik een roeping gemist.

B. Logger

Computers

Citaat: ’Alan Turing was very explicit that computers will never be intelligent unless they are allowed to make mistakes’. Turing was de man van de Turingmachine, een voorloper van de computer. Hij was ook de man die in de Tweede Wereldoorlog betrokken was bij de succesvolle ontcijfering van de codes die de Duitsers gebruikten. Kortom een bolleboos. Het is een interessant citaat tegen de achtergrond van een begrip als kunstmatige intelligentie, wat moeten we daar van denken? Ik heb altijd grote moeite om me daar iets bij voor te stellen.

Citaat: ‘A computer is a simple mind having a will but capable of only two ideas’. Ook dat is een goede definitie van een computer. Hoezo, kunstmatige intelligentie? De Engelsen hebben een gezegde: ‘What goes up must come down’. Een beetje parafraserend zou je kunnen stellen t.a.v computers: er komt alleen uit wat je er in gestopt hebt. Of, een computer werkt met de software/gegevens die de mens invoert. Wat een simplisme.

Computers zijn dus niet net als mensen, ze kunnen veel. Maar hebben ook zo hun beperkingen. Ze kunnen niet ‘denken’, denk ik. Ze kunnen kunst maken, maar zijn niet creatief. Ook apen en olifanten kunnen kunst maken, leest u maar eens “Philosophy made simple” van Robert Hellenga. Een filosofisch boek (roman) waarin een olifant schilderijen maakt.

Het gaat om computers en mensen. Er worden altijd vergelijkingen gemaakt tussen deze twee. En het gaat dan met name om de plaats die computers (gaan) innemen. De mensheid die denkt een unieke soort te zijn, die unieke positie wordt meer en meer ondergraven, lees Dawkins (biologisch), lees Swaab (biologisch). Op een ander vlak gaan nu ook nog eens computers die positie ondermijnen. Maar: ‘It is hard to see how computers could emerge as creative and imaginative entities in the near future’. Of is de wens hier de vader van de gedachte? Afijn, u vormt uw eigen mening maar, het gaat mij een beetje boven mijn pet.

De ontdekking van De Genestet

Wat een verrassing! Wat heeft die man een mooie dingen geschreven! Van de 19e eeuw heb ik een saai beeld en als er dan een predikant-dichter wordt besproken, klopt mijn hart niet sneller.

Maar ja:
Als Bibliotheek, of in dit geval als Gelderland Bibliotheek, doe je ook wel eens wat omdat het “hoort”. Zo was de herdenking van het 150 jaar geleden overlijden van Petrus de Génestet in ons Gelderse Rozendaal iets wat dan gewoon maar moest. De voorbereiding werd door een collega gedaan en eigenlijk ging ik meer qualitate qua naar de lezing die bij de opening van de tentoonstelling hoorde, dan uit oprechte interesse.

Fout! Het was geweldig! Natuurlijk, spreker van dienst in deze editie van de Nijhoff-lezing was Marita Mathijsen. Jarenlang als hoogleraar aan de UvA college gegeven en dus geoefend om een zaal te boeien. Maar zonder inhoud houdt geen enkele vorm stand.
Wat bleek: deze De Génestet stierf op zijn 31e een te vroege dood. Toch had hij vier kinderen gekregen met zijn geliefde. En nog voor zijn eigen dood overleden vrouw en zoon aan tbc. Het gedicht Liefde, over het ziekbed van zijn vrouw, getuigt van het intense verdriet wat hij heeft. En het is prachtig.

Er waren nog veel meer mooie en soms ook cynische voorbeelden van gedichten. Het is echt een aanrader om hem weer eens te lezen. Of kom luisteren naar de voordracht van zijn gedicht het Haantje van de Toren op zondag 27 november in Bibliotheek Centrum.

Ik heb het niet druk ...

'Hoe gaat het?'
'Goed, maar ja, druk, druk druk'.

Dit type gesprek vindt overal plaats. Een onderzoek wees ondertussen uit dat Nederlanders minder uren werken dan anderen. Ik teken daar meteen bij aan dat de Nederlandse arbeidsproductiviteit erg hoog ligt! Ten dele dankzij ons hoge niveau van automatisering maar ik sluit niet uit dat we domweg hard werken in die weinige uren.

Sinds enkele jaren onderscheid ik werkdruk en werkdrukte. Mijn werkdruk is het aantal te klaren klussen afgezet tegen mijn werkuren. Dat is een objectief gegeven en daar kan een probleem schuilen. Enkele jaren terug was dat het geval. Zo'n probleem is aan te tonen, aan te kaarten en vervolgens op te lossen.

Mijn werkdrukte is de mate waarin ik mij 'druk maak' over mijn klussen. 'Drukte maken' vind ik een emotionerende, tijdrovende bezigheid. Ik heb er een bescheiden talent voor en de kunst is dat alleen op hoofdlijnen te doen en dan uitsluitend als het nut kan hebben. Tenzij ik domweg zin heb om mij druk te maken: zeggen dat je het druk hebt werkt tegenwoordig statusverhogend, het is een sociaal spel geworden.

Daarom lieg ik liever eerlijk en welgemeend door te zeggen dat ik niet druk heb.

Rustig groetje B.logger

Leuker kunnen we het niet maken

Misschien toch wel. Nederland is een belastingparadijs voor grote bedrijven. Ik dacht dan meestal aan de Kaaiman eilanden, de Maagdeneilanden en andere verre exotische oorden maar Delaware (USA) staat op 1 en Nederland staat 2 op de wereldranglijst. Maar liefst ééntiende van de totale wereldhandel loopt via (brievenbus)vennootschappen die in Nederland gevestigd zijn!

Dit moet toch een kolfje naar de hand van minister de Jager zijn: flink belasten die hap en we hoeven nooit meer te bezuinigen. Helaas, zulke bedrijven zijn net een troep mussen, ze strijken ergens neer waar het goed is maar vliegen weer op bij de eerste de beste verstoring.

Bovendien hebben onze belastinginspecteurs het nu even te druk in Griekenland alwaar ze de Griekse belastingdienst bijstaan. Heel goed, dat mes snijdt aan drie kanten: terwijl die arme Grieken meer gaan betalen (en rijke Grieken eindelijk eens gaan betalen) wordt de Nederlandse belastingbetaler minder in de gaten gehouden. Vervolgens hoeven wij minder bij te springen omdat het met Griekenland weer helemaal goed komt.

Ik zou een stap verder willen gaan: het lijkt mij een uitstekend idee onze belastingdienst te privatiseren. Dit is geheel in lijn met het neoliberale gedachtengoed, sterker nog: het is post neo liberaal (dat is oud links in een nieuw jasje?)

De belastingdienst verhuurt zich voortaan wereldwijd aan overheden die moeite hebben met het innen van belastinggelden. Zo nodig sturen we het leger mee om deze fiscale operaties wat soepeler te laten verlopen. Men betaalt zijn onroerend goed belasting onmiddellijk wanneer er een tank op de oprijlaan staat, vooral wanneer die zich alvast ontspannen inschiet op enkele belendende bijgebouwen. De tanks moeten we nog even houden, die gaan eindelijk hun geld opbrengen.

B.Logger

Red Dirt Girl

Red Dirt Girl (CD) / artiest: Emmylou Harris. Harris, geboren in 1947, gaat al even mee in de muziekbusiness. Als een van de weinigen is zij in staat gebleken al tientallen jaren lang zich te vernieuwen. En in de picture te blijven.

Wat dat betreft kan ze vergeleken worden met mensen als Neil Young. Een van haar mentoren was Gram Parsons, met wie ze ook samengespeeld heeft. Met wie niet kun je beter vragen.

Bekende artiesten speelden mee op haar albums en omgekeerd: Neil Young, Ricky Scaggs, Dolly Parton, Linda Ronstadt, Bob Dylan (Desire) en The Band. Om er een paar te noemen. ‘Red Dirt Girl' is haar 29ste album en stamt uit 2000. Het is een heerlijk rustig, laid-back album geworden. Gemaakt met hulp o.a. van Bruce Springsteen, Dave Matthews en Kate McGarrigle.

Ja, wat moet je hier meer van zeggen? Het is muziek om rustig van te worden. En, slechte nummers zou ik niet kunnen noemen. Afijn, luistert u zelf maar eens.

Mooi Gelderland. Herfst 2011

'de natuurlijke leider' Mark van Vugt & Anjana Ahuja

Omdat ik zelf leiding geef (en ook krijg) lees ik ook wel over leidingeven, communicatie, organisaties, tenminste als de invalshoek origineel genoeg is: ik laat mij graag verrassen. Het eerste boek wat ik bewust las was: 'Stoppen met leidinggeven'. Dat leek me de ultieme introductie voor een beginneling. Klopte bij toeval: rode draad was verantwoordelijkheid leggen bij degene bij wie het thuis hoort. Daar ben ik wel voor.

'De natuurlijke leider' reikt hoger, er worden verschillende theorieën kort besproken was aanleiding om te schetsen hoe het leiderschap evolueerde van de prehistorisch jagerverzamelaars (grote man) via landbouw gemeenschappen (chiefs en krijgsheren) tot het heden.
Het gaat ook over nog langer geleden in het dierenrijk: de vissen, de vogels en de apen worden niet vergeten. Erg goed aan dit boek is dat eindelijk ook de kant van de 'volgers' belicht wordt, dat wordt in de meeste boeken overgeslagen. Leiden en volgen is een soort onderlinge afspraak en leiders zijn zelf altijd weer volgers ten opzichte van anderen en of in andere situaties.

Het boek verklaart mijns inziens verschijnselen onvolledig maar de denkrichtingen en aanzetten vind ik steeds interessant. Zo is één van de conclusies dat de mens nog altijd beschikt over tegenstrijdige sets van eigenschappen uit ons verleden t.a.v. leidinggeven die bovendien niet meer bij de grotere organisatieverbanden van onze tijd passen.

Het boek eindigt met een al te simpel testje om te bepalen welk type leider je zelf bent/kunt worden/zou kunnen zijn. De uitslag zei mij weinig: ik bleek van alle markten thuis. Toch een leuk boekje voor leiders en volgers ...

Met natuurlijke groet B.Logger

Moesson, de oceaan en de toekomstige wereldmarkten

Moesson, de oceaan en de toekomstige wereldmarkten / auteur: Robert D. Kaplan. Aantrekkelijk geschreven boek dat tot nadenken en bezorgdheid stemt. Plaats van handeling: de Indische oceaan en de wateren waaraan zij grenst, al duizenden jaren in gebruik als handelsroute over zee. Zowel boek als route verbinden de Chinese zee (China), de Indonesische archipel via India met de Arabische golf en oostelijk Afrika. Deze route was al vroeg mogelijk dankzij een uiterst betrouwbare wisseling van windrichtingen: de Moesson. Naast lokale volkeren spelen Arabieren, Chinezen en voormalige kolonisatoren wisselende rollen in de tijd.

Met twee grootmachten, China en India (historisch gezien opnieuw), onverbiddelijk in opkomst en een kleinere rol voor de Verenigde Staten voorziet Kaplan grote veranderingen. Hij bereist landen, spreekt mensen, schetst heden, verleden en mogelijke toekomstscenario's. Er staan grote (energie) belangen op het spel en al liggen er mooie kansen in het verschiet, het valt op hoe instabiel veel gebieden en landen zijn. Mislukte staten (de beschrijving van Pakistan vond ik ronduit griezelig) onderdrukte minderheden, die over verschillende landen verspreid wonen. De bedreigingen zijn groot en de geschiedenis haalt de toekomst al bijna in wanneer ik lees over de staten op het Arabisch schiereiland.

Er kleeft een probleem aan dit boek want hoe boeiend ook: in hoeverre kun je de toekomst in kaart brengen van zo'n instabiele regio? Lees het boek nu want over 5 jaar is het vermoedelijk toe aan een grondige herziening....

Mooi Gelderland. Herfst 2011

Tijdsbeeld

Kijk, een Deense vrouw uit de bronstijd ... ze is jong, staat met haar voeten in het water en draagt een eigenaardig (bronzen) puntschildje. De functie van het schildje is niet duidelijk.

Ik vond haar in een boek over de geschiedenis van Denemarken. De auteur maakte kennelijk gebruik van foto's om de lezers een levendiger indruk geven van tijdperken die hij beschrijft. Dat was toen vast een moderne aanpak en het is nu een probleem. Met de ogen van nu zie ik vooral een zwart wit foto van een jonge vrouw uit 1960: dat kapsel, die trui, de artistieke camera stand: allemaal erg 1960.

Ze staat er wat ongemakkelijk bij. Ik vraag me ook af wat ze daar in het water doet, het lijkt me niet functioneel: ze heeft geen vistuig of wasgoed bij zich, het water lijkt mij nogal koud, dat verklaart wellicht het gebald vuistje. Of is het een stil verzet tegen deze fotosessie?

Hier schuiven twee tijdsbeelden over elkaar heen: 1960 en de Deense bronstijd en ik krijg het niet meer weg.

B.Logger

Mooi Gelderland. Italiaanse weg

Vergeten te bestaan: echte fictie en het fictieve ik

Vergeten te bestaan: echte fictie en het fictieve ik / auteur: Ger Groot. Ger Groot (1954) aanvaardde in 2009 het bijzonder hoogleraarschap Filosofie en Literatuur aan de Radboud universiteit van Nijmegen. Zijn inaugurele rede was een weerslag van onderzoek naar hoe de werkelijkheid en literaire fictie in elkaar overlopen, met als draaipunt de lezer.

Via de Spaanse romans "Don Quichot" van Cervantes en "Nevel" van Miguel de Unamuno gaat hij in op de ingewikkelde relatie tussen fictie en werkelijkheid. De hoofdpersoon in het boek van Unamuno zegt dat hij door het kunstwerk wordt bevrijd van het besef te bestaan. In het lezen is de werkelijkheid van het boek echter dan die van het wereldse ‘ik'.

Groot stelt dat romans en verhalen diep op de werkelijkheid kunnen ingaan juist door zich van die werkelijkheid los te maken. Hij verklaart filosofisch aan de hand van het denken van onder andere Sartre hoe het mogelijk is dat het ‘ik' tijdens het lezen in feite verdwijnt zodat op dat moment de fictie 'echte' werkelijkheid wordt.

‘Vergeten te bestaan' bevat de tekst van de rede zoals door de auteur in verkorte vorm uitgesproken bij de aanvaarding van zijn ambt. Het is een boeiende poging literatuur en filosofie met elkaar te verbinden

Souls Alike

Souls Alike (CD) / artiest: Bonnie Raitt. Bonnie Raitt heeft er lang over gedaan om door te breken. Dat gebeurde eigenlijk pas bij haar 10e CD "Nick of time".

Een kleiner publiek wist haar al veel langer op waarde te schatten. Door haar vertolking van de blues. Ze doet dit op bijzonder authentieke manier en speelt prachtig (slide) gitaar, één van de weinige vrouwen in die tijd die het bottleneckspel beheersten.

Ze was al van jongs af aan gegrepen door de blues en speelde samen met grootheden als Howlin’Wolf en Mississippi Fred McDowell. Eén van de bijzonderheden aan Bonnie Raitt is dat ze regelmatig nummers covert die het origineel overtreffen.

"Souls alike" uit 2005 is een CD, die er uitspringt. Ze tekent hier zelf voor de produktie (geen Don Was meer zoals bij vorige albums met zijn wall of sound) en er komen geen bluesnummers op voor. Wel zijn de gitaren van haar en George Marinelli erg belangrijk.

Inhoudelijk ligt de nadruk op verbroken liefdes, een thema dat zich uitstekend leent voor de blues, en het aanvaarden van je verantwoordelijkheid. Kortom, deze CD is een verrassing. Zowel voor fans als diegenen die haar nog niet kennen een aangename luisterervaring. Citaat: "This entire disc is brave and sharp. It marks a new turn for Raitt and offers her and her fans an entirely new road to go down -- this one deep into the heart."

Bert Jansch en Steve Jobs

Ik wilde vandaag een boek bespreken op deze plek, maar werd ingehaald door de berichten van het overlijden van zowel Steve Jobs als Bert Jansch. Dat het niet goed ging met Jobs was bekend, de dood van Jansch kwam voor mij echter als een totale verrassing. Wat zijn nu de overeenkomsten tussen deze twee (behalve dat ze allebei er niet meer zijn)?

Als u het Biebblogger vraagt (en dat doet u niet, hij geeft zijn mening ongevraagd) zijn het beide mensen, die onwrikbaar stonden voor hun ideeën. Niet bereid tot compromissen. Steve Jobs wist precies waaraan zijn producten moesten voldoen, qua design, qua gebruiksvriendelijkheid, die twee zaken waren voor hem heilig. Jansch had zo zijn ideeën over muziek. Die houding maakte dat hij slechts bij een klein publiek en natuurlijk medemuzikanten bekend en geliefd was. Hij was een voorbeeld voor een aantal bekende gitaristen: Nick Drake, Jimmy Page, Johnny Marr e.a.

Waar Steve Jobs een ongekend succes heeft bereikt, was dat voor Jansch niet weggelegd – helaas. Want wat heeft hij een mooie muziek gemaakt. Luister maar eens naar de vroege muziek van Pentangle, naar The Black Swan, naar L.A. Turnaround. Nog een overeenkomst: Beide heren overleden aan kanker. Biebblogger bezit een ipod touch met daarop muziek van Bert Jansch, vandaar deze posting, om hier nog even bij stil te staan.

Bronst slotreactie

Zo te zien aan de postings kan B. Logger er wel een boek over schrijven. Maar, waarom eigenlijk niet? Wat dacht u van een titel als: ‘Bronst voor dummies’, ‘Pocketboek voor de bronst’, ‘Bronst voor beginners’ of ‘Memoires van een bronstganger’?

Deze laatste titel zou dan bij ons in de kast met WAAR boeken geplaatst kunnen worden. Dit alles om verzekerd te zijn van voldoende uitleningen. Het boek zou dan uiteraard ook aangeboden kunnen worden via de NBD aan collega bibliotheken. Ik zie het al helemaal voor me. Weet u wat, ik zal B. Logger hier eens over polsen, misschien voelt hij er wel voor.

OK, voor dit seizoen even genoeg over de bronst. Ben benieuwd welk thema door B. Logger als volgende bij de kop gepakt wordt.

Bronst slot

De bronst verloopt ieder jaar anders.

Dit jaar begon met een enorme roedel van 15 hindes die de volgende ochtend al uiteengespat bleek in kleinere roedeltjes met elk een eigen (plaats)hert. Zoals Biebblogger al verklapte zitten er oude bekenden bij zoals bijvoorbeeld de 'manke', hij raakte een paar jaar terug lelijk gewond aan zijn achterpoot toen een ander hert hem in de flank raakte. Herten herkennen ons niet zover ik weet.

Elkaar van opzij raken is tegen de 'spelregels': herten dagen elkaar uit door te burlen, vervolgens draven ze enkele malen parallel aan elkaar op en neer om aan te geven dat ze het duel aan willen. Tenslotte posteren ze zich frontaal tegenover elkaar, laten de koppen zakken, gewei vooruit en ... boem, boem, boem ... met geweien tegen elkaar. Na het gevecht draait de verliezer af en holt weg.

Wanneer vermoeidheid in het spel komt draait de verliezer soms te traag af en toont daarmee zijn kwetsbare flank. Wanneer de winnaar dan nogmaals toeslaat vallen er gewonden en een enkele keer doden. Grootste boosdoeners zijn de jonge en de erg oude herten: ze hebben nog (of opnieuw) lange geweien met weinig vertakkingen en kunnen tegenstanders letterlijk spietsen.

Dit jaar zagen we een hert uitglijden tijdens het gevecht. Hij lag met vier poten in de lucht, zijn tegenstander stond er bij en keek er naar ....

Vermoedelijk viel er dit jaar buiten ons zichtsveld ook een echt slachtoffer: op zeker moment zagen we grote aantallen raven boven één plek cirkelen. Nu zie ik raven toch al niet iedere dag maar daar voegde zich bovendien een zeearend bij, de vogel die in het wapen van de VS staat: groot, witte kop en een fikse gele snavel. Dit is voor ons 'het jaar van de zeearend'.

Zo zijn er ieder jaar wel een paar randverschijnselen te zien: een laat kalfje wat nog bij moeder drinkt. Jonge herten die buiten mededinging met hun geweitjes op elkaar oefenen. Runderen die kennelijk gek van het geburl luid gaan loeien, zwijnen en vosjes die opgewekt door het hele tafereel heen hupsen. Dit jaar een hinde die een ander vrouwtje besteeg. In al die jaren nog nooit gezien en een hert en een hinde met een zender om de nek, dit vanwege een onderzoek naar de bewegingen van herten over de Veluwe: de heer en mevrouw Collier hebben we ze gedoopt …

Overigens al die actie en bijzondere gebeurtenissen worden afgewisseld met uren van geduldig wachten ... en iedere avond afgesloten bij het vuur ...

B.Logger

Bronst 2

We eten drinken, poetsen lenzen en luisteren ondertussen tot de eerste beelden: geweien boven de wijkende mistflarden, een soms van elkaar af dan weer op elkaar toe bewegend schimmenspel.

Wanneer de zon doorbreekt zien we het hele plaatje: (zoals Biebblogger al veronderstelde was het dit jaar fantastisch weer) grote of kleine roedels hindes (vrouwtjes) met elk een indrukwekkende mannetje, het plaatshert, die hen bij elkaar probeert te houden.

Verderaf of dichterbij de opponenten, de andere herten, potentiële troonopvolgers met variërende geweiomvang, het gewei wordt jaarlijks groter maar met het verouderen vaak weer kleiner. Sommige mannetjes uitdagend en agressief, ze gaan met hun gewei een struik of een laaghangende boomtak te lijf, desnoods ploegen ze in de grond. Hoe meer er aan het gewei hangt, hoe indrukwekkender. Weer anderen liggen semi ontspannen in het gras en wachten hun moment af. (Met het zonnige weer leken sommige herten kalme bermtouristen)

Dat moment kan komen omdat met name roedelbezitters (de plaatsherten dus) voortdurend in de weer zijn hun harem bijeen en hun opponenten op afstand te houden. Ze vallen vele kilo's af, raken oververmoeid en gefrustreerd in combinatie met hun fluitende hormonen.

De bronst lijkt een echte 'mannen aangelegenheid' maar in feite bepalen de bronstige hindes veel. Op zoek naar voedsel en water voor zichzelf en jongen gaan ze hun eigen waakzame gang. Zij letten op (de mannetjes niet of nauwelijks) en vluchten wanneer ze onraad vermoeden. Het mannetje volgt dan noodgedwongen. Wellicht bepalen de hindes nog meer, in de loop der jaren zag ik meerdere malen hoe herten om een roedeltje streden terwijl de dames er ondertussen stilletjes van door gingen. Overwinnaar en verliezer bleven onthutst achter ...

B.Logger

Bronst 1: reactie

Elk jaar hoort Biebblogger de enthousiaste verhalen van zijn collega. Die is dan weer op ‘hertenjacht’ geweest samen met zijn medejager. Of liever gezegd, ze hebben de bossen afgespeurd naar bronstige herten, die vechten om de hindes. Het heeft iets voyeuristisch, als je er even wat langer bij stilstaat. Vindt u ook niet? Ik ga dan ook maar niet te zeer op de details in.

Zoals u kon lezen in de vorige posting zijn ze in de loop der tijden netter geworden, ze houden zich nu aan de wet, waar die vroeger nog wel eens met een korreltje zout genomen werd. Dat is een positieve ontwikkeling. Uit de verhalen hoor ik dat ze herten herkennen van vorige jaren. Zou dat andersom ook gelden, dat herten hen beginnen te herkennen en denken: he, daar heb je ze weer? Vermoedelijk hebben ze het daar te druk voor.

Deze keer troffen ze het met het weer. Het was ‘terrasweer’ zelfs. Maar dat was ook wel eens anders. In principe doet het er niet toe wat het weer hen voorschotelt. Regen, wind, kou en nu dus zon worden getrotseerd om maar niets te hoeven missen. Bikkels. De alcoholische dranken staan dan klaar om weer op te warmen heb ik begrepen.

Dit alles werkt aanstekelijk moet Biebblogger bekennen. Hij woont zelf al bijna zijn hele leven op of aan de rand van de Veluwe, maar heeft nog nooit een bronstig hert gezien of gehoord. Slechts van tv kent hij dit fenomeen. Dus, wie weet, gaat hij er in de toekomst ook eens op uit en kunt u volgend jaar een posting hierover van zijn hand tegemoet zien. Eerst maar eens een boek over de bronst lezen.

Bronst I

Welke mannetjes mogen hun genen doorgeven, nageslacht verwekken? Dat is de jaarlijkse prijsvraag voor edelherten eind september/begin oktober. Op min of meer vaste plekken vechten ze dit letterlijk uit.

Het is nog pikkedonker als m’n wekker gaat : kort douchen, een kop koffie onder de sterrenhemel en we gaan op pad. Elk met een rugzakje: thermoskan, brood, driepootstoeltje, kijker plus statief. Er worden weinig woorden gewisseld: alles is de avond te voren met de precisie van een militaire operatie voorbereid bij het kampvuur.

We doen dit sinds half jaren negentig. De tent werd een kleine caravan, we kochten betere kleren en schoenen: nooit geen kou meer. We vervingen onze eerste generatie verrekijkers door dure goeie voor beter zicht.

Dankzij die kijkers belandden we aan de goede kant van de wet: in vroeger tijden waagden we ons wel eens in gebieden waar men niet mag komen om beter zicht te hebben. Tegenwoordig bellen we Staatsbosbeheer als we daar iemand ontdekken: met dieven kun je dieven vangen.

De ochtenden beginnen meestal in de mist die overgaat in lijnvormige mistflarden waar het dal beetje bij beetje zichtbaar wordt. Overal aanzwellend en weer afnemend geburl en soms ook het gekletter van botsende geweien. Het dal werkt als een klankkast en windrichting is medebepalend voor wat we waar horen. We installeren ons: stoeltje uitklappen, statief en kijker monteren en luisteren maar .... De mist moet nog iets optrekken alvorens er wat te zien valt.

B.Logger